Ι.Ν Αγίου Δημητρίου στη Σιάτιστα

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ – ΣΙΑΤΙΣΤΑ

Ο σημερινός ναός είναι ο τρίτος κατά σειρά στη θέση αυτή και πιθανόν το αρχαιότερο λατρευτικό μνημείο της Σιάτιστας. Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες ο πρώτος ναός ιδρύθηκε το 1647 και ήταν μικρός σε διαστάσεις για να εξυπηρετεί τις λειτουργικές ανάγκες των πρώτων κατοίκων. Τον 17ο αιώνα, εποχή μεγάλης ακμής της Σιάτιστας, άρχισε και η εμπορική ακμή της πόλης και έγινε το εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής, ιδιαίτερα όταν ο πατριάρχης Αχρίδας Ζωσιμάς, καταγόμενος από την Σιάτιστα, μετέφερε την έδρα της Μητρόπολης στη Σιάτιστα. Ο μικρός αυτός ναός δεν επαρκούσε για τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες, έτσι κατεδαφίστηκε και στη θέση του το 1801 ανεγέρθη άλλος, « τω κάλλει και τω μεγέθει περικαλλέστατος», με περίφημο ξυλόγλυπτο τέμπλο, ωραιότατες τοιχογραφίες και πολύτιμα κειμήλια. Το 1856 χτίστηκε δίπλα στο ναό μεγαλοπρεπές κωδωνοστάσιο εξαγωνικής κάτοψης ύψους 25 μέτρων περίπου και αποτελεί μέχρι και σήμερα καύχημα της πόλης. Δυστυχώς την Τρίτη 13 Ιουλίου του 1910 ο περίφημος ναός του Αγίου Δημητρίου «εγένετο παρανάλωμα του πυρός εν διαστήματι ημισείας ώρας μεθ’απάντων των εν αυτώ πολυτίμων ιερών κειμηλίων» γράφει ο Αθ. Κανατσούλης από απροσεξία γυναίκας η οποία «επικόλλησε αναμμένο κερί πάνω σε εικόνα» συμπληρώνει ο Χ. Κανατσούλης.
Στις 2 Ιουνίου του 1912, ο μητροπολίτης Ιερόθεος αναγγέλλει την έκδοση σχετικού τουρκικού φιρμανιού για την ανέγερση του τρίτου πλέον ναού του Αγίου Δημητρίου.
Ο τρίτος ναός είναι αυτός που βλέπεις αγαπητέ αναγνώστη/προσκυνητή, μνημείο πλέον και καύχημα της πόλης, αρχιτεκτονικό μεγαλούργημα, έργον του Σιατιστινού αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου, ενός από τα πρώτα ονόματα των μεγάλων δημιουργών της νεότερης Ελλάδος.
Δικαιολογημένα λοιπόν ο ναός αυτός αποτελεί καύχημα της Σιάτιστας, μιας Κομώπολης η οποία όπως αναφέρει και ο μακαριστός επίσκοπος Αντώνιος(1920-2005) στα χρόνια της τουρκοκρατίας διακρίθηκε για τον αμιγή ελληνικό πληθυσμό της, την πλούσια παιδεία, τους λογίους και τους πραματευτάδες, την οικονομική άνθιση, τα περίφημα αρχοντικά και τους λαμπρούς μεταβυζαντινούς ναούς, δείγματα της πηγαίας πίστεως και πατρώας ευσεβείας των κατοίκων της.